Willa Domańskich w Nawojowej Górze

Jednym z przysiółków Nawojowej Góry, wsi położonej nieopodal Krzeszowic, jest teren zwany Gwoźdźcem. Na Gwoźdźcu mieściła się niegdyś prochownia, która najprawdopodobniej na przełomie XVIII i XIX wieku uległa poważnemu zniszczeniu na skutek wybuchu. Dwór odbudowano i jeszcze przez jakiś czas pełnił tę samą funkcję. W 1916 roku budynek zakupił lekarz fizjolog, profesor i rektor UJ, Napoleon Nikodem Cybulski, który nie cieszył się jednak zbyt długo nowym domem, zmarł w 1919 roku. Na początku lat 20. XX wieku dwór zakupił Karol Gustaw Domański, młody inżynier, udziałowiec i dyrektor generalny w Polsce francuskiej spółki Perun produkującej gazy przemysłowe. Na jego zlecenie architekt Leon Wilmann (późniejszy burmistrz Trzebini) zaprojektował gruntowną przebudowę dworu. Zainspirowany przez zafascynowanych włoskim renesansem Domańskich przeobraził dom w romantyczną willę ze wspaniałymi dwubiegowymi schodami prowadzącymi na taras, wykuszami na obu narożach w postaci wieżyczek oraz wieżą usytuowaną na krańcu zachodnim budowli. Na umeblowanie złożyły się dawne meble rodzinne, m.in. przywiezione ze Lwowa konsole i lustra, które do dziś są ozdobą domu, jak również całkiem nowe wyposażenie, np. komplet sypialniany inspirowany motywami egipskimi. Zaprojektowanie kuchni w stylu zakopiańskim zlecono Stanisławowi Witkiewiczowi. Łazienka w dużej mierze zachowała wyposażenie z lat 20.

Na szczęście ani lata okupacji, ani powojenne czasy nacjonalizacji majątków nie zmieniły w sposób definitywny wyglądu willi, pozostała bowiem własnością Domańskich. W 2003 roku Danuta z Domańskich Lubelska postanowiła przekazać należącą do niej część domu Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Krzeszowickiej.

Tekst: Joanna Nowostawska-Gyalókay, 2013