Kopiec Kościuszki w Olkuszu

Niewiele osób wie, że nie tylko Kraków może poszczycić się Kopcem Kościuszki. Taki kopiec, od przeszło 150 lat wznosi się także w Olkuszu. Ponad 7 metrowej wysokości ziemny monument zwieńczony okazałym dębowym krzyżem znajduje się przy ul. Sławkowskiej. Kopiec został usypany przez mieszkańców Olkusza w 1861 roku dla uczczenia 44. rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. Nie była to okrągła rocznica, lecz wykorzystano okazję, że wtedy, w dobie odwilży politycznej i narastającej atmosfery patriotycznej możliwe było uczczenie narodowego bohatera. Pierwszą taczkę ziemi na miejsce sypania kopca przywiózł olkuski proboszcz ks. Józef Ćwikliński. W dniu poświęcenia kopca, czyli 15 października 1861r, w obecności licznie zgromadzonych Olkuszan, dwaj górnicy na wysokim dębowym krzyżu zawiesili wieniec cierniowy. Olkuski kopiec był miniaturą krakowskiego kopca Kościuszki. Miał 5 metrów wysokości i 14 m średnicy. Niestety kopiec długo nie przetrwał. Podczas Powstania Styczniowego w 1863 roku na rozkaz rosyjskiego dowódcy księcia, generała-majora Aleksandra Szachowskiego krzyż został ścięty, a kopiec zrównany z ziemią.
W rozkopanym kopcu Rosjanie znaleźli dokument z nazwiskami projektodawców i wykonawców, którzy wkrótce zostali aresztowani. Kopiec został odbudowany w 1917 roku w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki, z inicjatywy dyrektora Szkoły Rzemieślniczej w Olkuszu, inż. Stanisława Baca. Kopiec miał 5 metrów wysokości, a na wierzchołku ponownie ustawiono dębowym krzyżem z cierniową koroną. Ten patriotyczny monument stał się miejscem uroczystych spotkań i manifestacji Olkuszan z okazji świąt państwowych i rocznic historycznych.

Kopiec przetrwał okres okupacji niemieckiej, jednak po wojnie został zapomniany. W 1972 roku wymieniono jedynie zmurszały krzyż. Gruntownego remontu i wmurowania pamiątkowej tablicy z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki doczekał się dopiero w latach 1993-94, w związku z obchodami 200. rocznicy insurekcji kościuszkowskiej.

Dzisiejszy kopiec ma wysokość 7 metrów, a wieńczący go krzyż 6 metrów. U podstawy kopca znajduje się osadzona w kamieniu pamiątkowa płyta z opisem jego ciekawej i burzliwej historii. 

Źródło: Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu (Punkt Informacji Turystycznej)